Groby majora Waltera

krzymen

Witam! Niedawno się zarejestrowałem i jest to mój pierwszy post. Adres tej strony dostałem od bolas’a, z którym spotkałem się na forum za naszą wschodnią granicą. Oczywiście wirtualnie! Very Happy

Wypada więc, abym się przedstawił. Interesuję się historią WP m.in. z tego powodu, że moi dziadkowie walczyli w 1920 r., a ojciec w 1939. Biorę dorywczo udział w paru projektach związanych z cmentarzami wojennymi I w.ś. Mam też swój udział w redagowaniu strony poświęconej cmentarzom wojennym z okresu 1863-1921.
Z racji zainteresowania grobami wojennymi napiszę tu o trzech grobach mjr Stefana Waltera, d-cy 29 pułku strzelców kaniowskich. Nie mam związków „rodzinnych” ze strzelcami kaniowskimi. Znałem jednak oficera rezerwy 28 psk, a z daleką kuzynką mjr Waltera chodziłem do szkoły. Niestety kontakt z nią dawno się urwał. Będąc kilkanaście lat temu na Cmentarzu Poległych w Radzyminie znalazłem nazwisko mjr Waltera na wspólnej mogile żołnierzy 28 i 29 p.strz.kaniowskich. Oczywiście byłem przekonany, że major spoczywa w tym grobie.
Parę lat później w książce Eligii Wachnowskiej „Żołnierze niepodległości” (1939) znalazłem taki opis zranienia i śmierci mjr Waltera:
„Spokojnie, wśród ciszy leśnej posuwała się kolumna marszowa. Jadący konno major Walter wyjechał na skraj lasu, by rozejrzeć się w położeniu. Zamiast oddziałów 28 pułku i swego I batalionu ujrzał bolszewików, zajmujących stanowiska pod lasem.
Major zdecydował się uderzyć na wroga. Zalśniły nasadzone bagnety. Raptowny atak zaskoczył bolszewików i zmusił ich do ucieczki. Kompanie poszły naprzód, lecz dalej spotkał ich silny ogień. Krasnoarmiejcy bronili zaciekle wsi Mokre; kompanie 29 pułku miały coraz większe straty. Ogień wzmagał się z każdą chwilą.
Major Walter znajdował się pomiędzy 7 i 8 kompanią a kompanią szturmową. W tej przełomowej chwili stanął przed szturmową kompanią, chcąc ją poprowadzić na wroga.
„Chłopcy!” – zawołał – „Wiwat! Naprzód!”
I w tym momencie bolszewicka kula trafiła go w piersi. Upadł, zalewając się krwią. (…) Ostrożnie złożono na płaszczu majora i poniesiono do ambulansu. (…) Major Stefan Walter męczył się powolnym konaniem w murach ewangelickiego szpitala w Warszawie (…) 4 października 1920 roku po długich cierpieniach skonał major Stefan Walter.”
Mjr Waltera nie pochowano jednak na cmentarzu w Radzyminie, chociaż jest tam upamiętniony na tablicy. Pogrzeb odbył się na warszawskich Starych Powązkach. Pomnik nagrobny stoi tam do dzisiaj.
Na granitowym pomniku wyryto napisy:
MAJOROWI W.P. – DOWÓDCY 29 P.STRZ.KANIOWSKICH – KAWALEROWI ORDERU VIRTUTI MILITARI – I POTRÓJNEGO KRZYŻA WALECZNYCH – Ś.P. STEFANOWI – WALTEROWI – ZMARŁEMU D. 4.X.1920 R. Z RAN OTRZYMANYCH – W OBRONIE STOLICY POD RADZYMINEM – D. 15.VIII.1920 R. – ŻYŁ LAT 27
i poniżej
29 P.STRZ.KANIOWSKICH
W 1937 r. szczątki mjr Waltera zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz w Kaliszu.
Mam w związku z tym pytanie. Czy grób ten nadal istnieje? Jak wygląda i w jakim jest stanie?

kisiel

Witaj!
Istnieje i w zeszłym roku wyglądał tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

Pozdrawiam Kisiel

krzymen

Kolego Kisiel! Dziękuje za informację. Nie wiedziałem, że pogrzeb mjr Waltera odbył się w Kaliszu 30.05.1936 r. Czy oprócz tego grobu są jeszcze w Kaliszu mogiły żołnierzy poległych lub zmarłych w latach 1914-1920? Słyszałem tylko o cmentarzu ukraińskim.

krzymen

Tablica na wspólnym grobie żołnierzy 28 i 29 p.strz.kaniowskich w Radzyminie
[link widoczny dla zalogowanych]
Nekrolog z Kuriera Warszawskiego
[link widoczny dla zalogowanych]
Dawny grób majora Stefana Waltera na Starych Powazkach
[link widoczny dla zalogowanych]

Artur

barbara · Wysłany: Nie 21:34, 29 Mar 2009 Temat postu:

Witam,
zalogowałam się ze względu na wymienioną książkę w tym poście Żołnierze Niepodległości. Gdzie można ją znaleźć? A najbardziej chodzi mi o jej autorkę. To druga żona mojego Dziadka. Czy w tej książce jest jakiś jej rys biograficzny ?
Pozdrawiam
Barbara

krzymen

Witam Pani Barbaro!
Próbowałem odszukać jakichś informacji o Eligii Wachnowskiej. Oprócz wzmianki, którą zapewne Pani umieściła na swojej stronie rodzinnej Very Happy

, niczego w Internecie nie znalazłem.
Sprawdzałem także w katalogach biblioteki narodowej, biblioteki publicznej i CBW. W katalogu BN Wachnowska występuje jako WACHNOWSKA-THUN ELA. Są tam jej dwie pozycje: „Ku nieśmiertelnej sławie” i "Zwycięskim szlakiem: powieść historyczna na tle 1919 i 1920 roku”.
W książce „Żołnierze niepodległości” nie ma żadnej jej biografii. Przedmowę napisał gen. broni Leon Berbecki. Widnieje tam data 13.VII.1939 r. Książka wyszła więc tuż przed wybuchem wojny i widocznie niewiele egzemplarzy zdążono rozprowadzić. Wachnowska umieściła w niej m.in. noty biograficzne trzech oficerów z pułków Strzelców Kaniowskich: majora Stefana Waltera oraz kapitanów Stefana Pogonowskiego i Benedykta Pęczkowskiego.
Niestety Polski Słownik Biograficzny nie został jeszcze doprowadzony do litery W, więc niczego nie znalazłem o powojennych losach Wachnowskiej.
Zajrzałem jednak do książki pod red. Stanisława Łozy (Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, W-wa 1938) pt. „Czy wiesz kto to jest?”
Na str. 770 jest hasło „Wachnowska” (i fotografia!)
„Wachnowska Eligia Zofia. Liter. 16.5.1908 w Kożuchowie, na Podolu. C. Antoniego i Tomiry z Kożuchowskich. Uk. gimn. w Warszawie. Ogł. m.in. Ku nieśmiertelnej sławie (pow. hist. z życia marsz. J.Piłsudskiego); Zwycięskim szlakiem (pow. hist. z lat 1919-1920, druk. w czasopiś. Naród i Wojsko oraz w prasie niem. i ameryk.); życiorysy wybitn. ofic. w Księdze chwały piechoty; sylwetki bojown. Niepodległości (w dwutyg. Podchorąży, rubr. Na szlaku Niepodległości, kt. jest stałą współprac.). Warszawa, Zielna 12, telefon 3-37-53.”
Te skróty, to nie moje lenistwo! Very Happy

Tak jest w tej książce!

barbara